Διάλογος για το Νέο Λύκειο

Η Καθημερινή σήμερα μάς δίνει τις απόψεις όλων αναφορικά με το πρόγραμμα σπουδών του Νέου Λυκείου. Ο Βασίλης Κουλαϊδής εκθέτει τις λογικές που κυριάρχησαν στον σχεδιασμό, ο Νίκος Γ. Ξυδάκης θεωρεί καταστροφική τη διαζευκτική σχέση της Βιολογίας με την Πληροφορική και την εισαγωγή μαθημάτων ΜΒΑ και ο Απόστολος Λακασάς παρουσιάζει τις ενστάσεις της Ιεράς Συνόδου των Πληροφορικών και των Βιοεπιστημόνων. Χρήσιμος ο διάλογος και μάλιστα επί της ουσίας όμως επείγουν οι οριστικές αποφάσεις για να έχουμε και βιβλία να διδάξουμε τον Σεπτέμβριο στην Α’ Λυκείου. Δείτε τα σχετικά κείμενα και μην παραλείψετε να διαβάσετε αύριο στον Κόσμο του Επενδυτή και την άποψη του Γιώργου Χατζητέγα για το Νέο Λύκειο.

Βασίλης Κουλαϊδής στην Καθημερινή

Στο Νέο Λύκειο βασικές επιλογές αποτελούν ο συνδυασμός της στέρεης γενικής παιδείας με τη βαθμιαία εξειδίκευση, η αναδιάταξη του περιεχομένου διδασκαλίας και ο εξορθολογισμός του αριθμού των μαθημάτων. Έτσι επιτυγχάνεται η ύπαρξη ενός λιτού πυρήνα μαθημάτων γενικής παιδείας (Γλώσσα, Ιστορία και Μαθηματικά), η ολοκληρωμένη προετοιμασία και εμβάθυνση των μαθητών σε μαθήματα που τους ενδιαφέρουν, η εισαγωγή της ερευνητικής εργασίας. Τα Θρησκευτικά συνεισφέρουν καθοριστικά στη συγκρότηση της ταυτότητας του Έλληνα. Το μάθημα γίνεται ένα forum διαλόγου για θέματα που αφορούν τη διεπαφή της Ορθοδοξίας με σύγχρονα ζητήματα. Η επιστήμη της Βιολογίας εξελίσσεται ραγδαία. Γι’ αυτό εισάγεται για πρώτη φορά στην Α΄ Λυκείου, με έμφαση στη Βιολογία του ανθρώπου, ώστε οι μαθητές να μάθουν για τη λειτουργία του σώματος. Παράλληλα, στη Β΄ και Γ΄ διδάσκεται σε όσους θέλουν να ειδικευθούν σε συναφείς σπουδές και μάλιστα στη Γ΄ διπλάσιες ώρες από σήμερα. Τέλος, σύμφωνα με τον προγραμματισμό μας, οι μαθητές στο τέλος του Γυμνασίου θα έχουν πιστοποιημένη επάρκεια στη χρήση της Πληροφορικής. Στο Λύκειο, επομένως, η Πληροφορική μπορεί να επικεντρωθεί είτε σε εξειδικευμένου τύπου εφαρμογές, είτε στην εισαγωγή στο αντίστοιχο επιστημονικό πεδίο. Μάλιστα, για όσους στοχεύουν σε συναφείς σπουδές, το μάθημα διδάσκεται στη Γ΄ διπλάσιες ώρες από σήμερα.

Η σύνθεση του προγράμματος σπουδών είναι μια σειρά επιλογών που αφορούν την αντιστοίχιση χρόνου με διακριτά τμήματα γνώσης. Τα μαθήματα πρέπει να υπηρετούν μια ενιαία και σύμφωνη με τις σύγχρονες ανάγκες λογική. Με την έννοια αυτή είναι σαφές ότι και τα τρία μαθήματα αναβαθμίζονται. Κατά συνέπεια, θεωρώ τη συζήτηση μάλλον ενταγμένη σε συντεχνιακές λογικές και άνευ εκπαιδευτικής ουσίας.

Νίκος Γ. Ξυδάκης στην Καθημερινή

Το πρόγραμμα διδασκομένων μαθημάτων στο υπό διαρκή μεταρρύθμιση λύκειο, όπως έχει γίνει γνωστό, μάς βάζει σε σκέψεις για τη δυναμική της πολύπαθης αυτής σχολικής βαθμίδας. Κατά κοινή ομολογία, το λύκειο αντί να αποτελεί την κορωνίδα της γενικής παιδείας, έχει καταντήσει ένας διάδρομος χωρίς δική του αξία, ένα πέρασμα με απόληξη τις πανελλαδικές εξετάσεις για την εισαγωγή στα ΑΕΙ, ήδη προβληματικά και ανεπαρκή κι αυτά.

Αντί ο έφηβος μαθητής να ολοκληρώνει τις εγκύκλιες σπουδές του και να αποκτά ουσιαστική γνωριμία με τις επιστήμες και τα γράμματα, εξαναγκάζεται να επιλέξει «κατεύθυνση, και να πέσει με τα μούτρα στα φροντιστήρια και στο εστιασμένο διάβασμα της εξεταστέας ύλης.

Αντί να μαθαίνει, αποστηθίζει και εξετάζεται. Το νέο λύκειο φαίνεται ότι δεν καταφέρνει να θεραπεύσει αυτήν τη μονομέρεια. Πάλι στη Β΄ Λυκείου οι 16χρονοι καλούνται να επιλέξουν «κατεύθυνση», θετική ή θεωρητική, και στη Γ΄ Λυκείου επιλέγουν επιπλέον και τεχνολογική. Ουδέν καταστροφικό μέχρι στιγμής. Τα αλλόκοτα αρχίζουν με το μενού μαθημάτων. Στο νεωτεριστικό λυκειακό μείγμα Δανίας Νότου – Φινλανδίας – ΜΒΑ προκρίθηκαν ως υποχρεωτικά μαθήματα και για τις δύο βασικές κατευθύνσεις οι Αρχές Οικονομίας και Διοίκησης και το Πρότζεκτ – Ερευνητική Εργασία. Αντιθέτως, δεν κρίθηκαν απολύτως αναγκαία τα μαθήματα της Βιολογίας και της Πληροφορικής· ο μαθητής Β΄ Λυκείου καλείται να επιλέξει ένα μόνο εκ των δύο. Αν διδαχθεί Βιολογία, χάνει την Πληροφορική, και αντιστρόφως. Είναι σαφές ότι για το νέο λύκειο το Μάνατζμεντ και το Πρότζεκτ κρίθηκαν υπέρτερα και πιο αναγκαία από τη Βιολογία και την Επιστήμη των Υπολογιστών. Εντούτοις, ο οιοσδήποτε έχει στοιχειώδη σχέση με την εποχή, γνωρίζει ότι οι επιστήμες που εκτοξεύθηκαν στα τέλη του 20ού αιώνα και αυτές που πρόκειται αναμφίβολα να κυριαρχήσουν και στον 21ο αι. είναι η Βιολογία και η Πληροφορική. Και όχι βέβαια μόνο ως επιστημονικά – επαγγελματικά πεδία, αλλά ως γνωστικές περιοχές άμεσα συνυφασμένες με την καθημερινή ζωή, με το περιβάλλον, με την αναδιαμορφούμενη ηθική, με την επικοινωνία, με κάθε μορφή εργασίας και κοινωνικής σχέσης.

Με ποια λογική άρα το υπουργείο Παιδείας σχεδιάζει το λύκειο του 21ου αιώνα, συρρικνώνοντας ή και εξαφανίζοντας τη διδασκαλία των κατ’ εξοχήν επιστημών του καιρού μας; Μπορώ να φανταστώ τη χρησιμότητα της εκπαίδευσης στην έρευνα και τις μεθόδους της, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ τη σημασία της διδασκαλίας Μάνατζμεντ (και έτσι όπως διδάσκεται…) στον σχηματισμό μιας εγκύκλιας μόρφωσης. Και ήδη μπορώ να φανταστώ 18χρονο απόφοιτο λυκείου που δεν θα έχει ακούσει το όνομα του Δαρβίνου και τη θεωρία της εξέλιξης ή, αντιστοίχως, δεν θα υποψιάζεται καν πώς τα Μαθηματικά, η Λογική και οι γλωσσικές δομές βρίσκονται στον πυρήνα του λάπτοπ, του κινητού του ή του πλεϊστέισον, δηλαδή της καθημερινότητάς του. Πάλι ημιμαθείς «πτυχιούχους» ετοιμάζουμε.

Ρεπορτάζ του Απόστολου Λακασά

Υποχρεωτική να παραμείνει η διδασκαλία των Θρησκευτικών στο Λύκειο ζητεί η Διαρκής Ιερά Σύνοδος. Η πρόταση του υπ. Παιδείας για τη νέα δομή του Λυκείου άνοιξε διάλογο για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, καθώς μειώνονται οι ώρες του μαθήματος και στην Γ΄ Λυκείου γίνεται επιλογής, από υποχρεωτικό που είναι σήμερα. Και δεν είναι το μόνο μέτωπο, που έχει δημιουργήσει η πρόταση του υπουργείου. Τα μαχαίρια τους… ακονίζουν οι βιολόγοι και οι καθηγητές Πληροφορικής, καθώς διαμαρτύρονται για την υποβάθμιση των μαθημάτων τους στο «Νέο Λύκειο».

Για τη θέση των Θρησκευτικών στο «Νέο Λύκειο» έχει προγραμματιστεί ημερίδα αύριο στην Ιερά Μονή Πεντέλης, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της ΔΙΣ, των Θεολογικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης και των Θεολογικών Ενώσεων και Συνδέσμων της χώρας. Στην ημερίδα έχει κληθεί εκπρόσωπος του υπουργείου. Η πλευρά των θεολόγων αντιδρά στη μείωση των ωρών διδασκαλίας, αλλά όχι και στον προτεινόμενο χαρακτήρα των Θρησκευτικών. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η πρόταση της Εκκλησίας και των θεολόγων είναι η ακόλουθη:

– Για τη Β΄ Τάξη, ζητείται οι εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας να γίνουν δύο την εβδομάδα. Το υπουργείο προτείνει υποχρεωτικό μονόωρο μάθημα.

– Στην Γ΄ Τάξη ζητείται το μάθημα να παραμείνει υποχρεωτικό με μία ώρα διδασκαλίας. Η πρόταση του υπουργείου είναι το μάθημα να γίνει δίωρο, αλλά επιλογής, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι οι τελειόφοιτοι θα εστιάζουν στα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και ότι λίγοι θα το επιλέγουν.

– Οι θεολόγοι συναινούν στο ότι «το μάθημα πρέπει να είναι ανοιχτό σε ένα διάλογο με άλλες θρησκείες», όπως ανέφερε στην «Κ» μέλος της ΔΙΣ. Έτσι, δεν αντιδρούν στην πρόταση του υπουργείου τα Θρησκευτικά να μετονομαστούν σε Θρησκεία και Κόσμος.

Για την Πληροφορική, η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδος διαφωνεί με τη μείωση των ωρών του μαθήματος. Όπως εξήγησε στην «Κ» ο πρόεδρος της Ένωσης κ. Θωμάς Μαυροφίδης «το υπουργείο ονομάζει Πληροφορική την εκμάθηση της χρήσης υπολογιστών (π.χ, επεξεργασία κειμένου, εκμάθηση Excel και Powerpoint). Όμως, το μάθημα πρέπει να εστιάζει στη διασύνδεση της Πληροφορικής με άλλα επιστημονικά πεδία. Έχουν δημιουργηθεί νέα ακαδημαϊκά πεδία λόγω του διεπιστημονικού χαρακτήρα της Πληροφορικής».

Μάλιστα, η Ένωση Καθηγητών Πληροφορικής ενώνει τις αντιδράσεις της με αυτές της Ένωσης Βιοεπιστημόνων, αφού με βάση την πρόταση του υπ. Παιδείας, οι μαθητές θετικής κατεύθυνσης από τη Β΄ Λυκείου πρέπει να επιλέξουν ανάμεσα στην Πληροφορική και τη Βιολογία (οι ώρες των δύο μαθημάτων παρουσιάζονται στον πίνακα). «Σε μια εποχή που οι δύο επιστήμες βρίσκονται σε ραγδαία ανάπτυξη, παράγοντας νέες γνώσεις, η θέση τους στο «Νέο Λύκειο» υποβαθμίζεται. Η «συνάθροιση» των δύο διδακτικών αντικειμένων σε ζεύγος αλληλοαποκλειόμενων μαθημάτων, είναι τελείως αντιπαιδαγωγικό μέτρο. Οι μαθητές θα επιλέξουν μια επιστήμη και θα στερούνται τις θεμελιώδεις γνώσεις της άλλης. Είναι, επίσης, έξω από κάθε δεοντολογία οι μαθητές από τη Β΄ Τάξη να πρέπει να επιλέξουν το ΑΕΙ που τους ενδιαφέρει, ώστε να πάρουν το ανάλογο μάθημα και αυτό να συμβαίνει μόνο για την Πληροφορική και τη Βιολογία, ενώ τα άλλα μαθήματα θα έχουν, σωστά, διακριτή θέση» αναφέρουν σε κοινή ανακοίνωση οι δύο ενώσεις.